of. Dr. Naci Görür ve Prof. Dr. Kamil Yılmaz, Hilton İstanbul Bosphorus Conference Center’de yapılan T24 Yıllık Buluşmaları’nın Dördüncü Paneli’nde, beklenen Marmara depreminin olası sonuçlarını ve ekonomiye olası etkilerini konuştu.
Görür, Kuzey Anadolu Fayı’nın kuzey kolunun her 250 senede bir, ortalama olarak 7 ve üzeri deprem ürettiğini belirtti. Görür, ”Bugün tekerrür periyodu doğmuştur” diye devam etti ve ”Marmara denizinde artık deprem olacak mı olmayacak mı bunu bırakalım. Bilimsel gerçek, bu depremin olacağı yönünde” ifadelerini kullandı. Görür, depremin İstanbul’un Avrupa yakasında 9 şiddetinde hissedileceğini belirtti.
“KUZEY ANADOLU FAYI’NIN FARKLI BİR ÖZELLİĞİ VAR”
Marmara Denizi’nin bir deprem denizi olduğunu ifade eden Görür, ”Deprem olduğu için, Kuzey Anadolu Fayı’nın kuzey kolu o bölgede aktif olduğu için bu deniz oluşmuştur. Denizin oluşum nedeni bu bölgedeki fay hareketi ve depremlerdir. Kuzey Anadolu Fayı’nın bir özelliği var, yüzyıllardır böyle devam ediyor. Depremlerin doğudan batıya doğru taşıyor. Biz buna depremlerin göçü adını veririz” dedi.
“MARMARA DENİZİNİN KIRILMASINI ARTIK BEKLİYORUZ”
Görür, “20. yüzyılda 1939 Erzincan depreminden sonra olan depremler: 42, 43, 57, 67, 99’de 2 tane… Bu depremler Erzincan’dan başlayıp Marmara’ya kadar geliyor. Bu depremlerin her biri yedi civarında ya da daha büyük.
Doğudan başlıyor 39’da, 99’da İstanbul’un kapılarına dayanıyor. 99 depremleri olduğu zaman biz alarm verdik, İstanbul’u depreme hazırlayın diye. 99’da Kocaeli depremi oldu, onun batısında Marmara Denizi var. Kuzey Anadolu Fayı nerede bir deprem yapıyorsa, bir sonraki deprem onun batısındaki bir alan. Yani stresi transfer ederek kıra kıra geliyor. Marmara Denizi’ne dayandı şimdi ve Marmara Denizinin kırılmasını bekliyoruz.” ifadelerine yer verdi.
Görür, yukarıdaki haritaya işaret ederek, Marmara’da meydana gelmesi beklenen depremle ilgili ”Adalar’ın güneyindeki fay kilitli faydır. Kırılmasını beklediğimiz faydır. Kumburgaz Fayı var bir de, o da kilitlidir. Marmara’nın batısında olan fay ise, Tekirdağ Fayı; 1912 yılında Şarköy depreminde kırılmıştır. Deprem beklediğimiz iki fay kolu var: biri Kumburgaz Fay Kolu, ve Adalar Fay Kolu. Bu faylar kırıldığı takdirde Marmara’da minimum 7,2; maksimum 7,6’ya varacak deprem oluşacaktır.” dedi.
“AVRUPA YAKASINDA, SARI-KAHVERENGİ ZEMİN HAKİMDİR. GENÇ ZEMİN, GÖRECELİ OLARAK ÇÖKENLERDİR, FAZLA DAYANIKLI DEĞİLDİR”
Görür “Avrupa yakasında, sarı-kahverengi zemin hakimdir. genç zemin, göreceli olarak çökenlerdir, fazla dayanıklı değildir. Zemini bu yerler oluşturuyorsa depreme dayanıklı değildir, depremi büyütecek niteliktedir. bunların üstüne yapılan yapıların çok dikkatli yapılması gerekir.
Çünkü deprem açısından alttaki zemin de sorun çıkartır. Asya tarafında, daha eski kayalar vardır. Deprem zararlarını daha azaltabilecek, daha dayanıklı, üzerindeki ve içindeki yapılara daha fazla zarar vermeyecek özelliklere sahiptir. Asya yakası, deprem açısından Avrupa yakasından görece daha iyidir zemin ve jeolojik koşullar bakımından. Su depremde son derece sakıncalıdır. Suyun basıncı, zemin üzerindeki yapıların dengesini bozmaya sebep olur.” ifadelerine yer verdi.
”AVRUPA YAKASI, ASYA YAKASINDAN DAHA FAZLA ETKİLENECEKTİR”
Görür “Asya yakasında zemin, Avrupa yakasına göre çok daha farklılık gösteriyor. Avrupa yakasında zemin iyi ölçüde değil. Marmara’nın kıyılarında kırmızı renkler egemen. Yer ivmesi deprem sırasında sahile yakın alanları etkileyecek. Avrupa Asya çok fark etmiyor. Marmaradan içeri doğru 10km mesafede zeminin ivmesi çok fazla.
Bütün yapılara daha fazla yük bindireceği anlamına geliyor bu. Depremin şiddetine baktığımız zaman Avrupa yakasında, özellikle sahile yakın yerlerde şiddet 9 seviyesinde. Avrupa yakasında, depremin şiddeti kaçınılmaz olarak çok daha fazla. Asya yakasına bakarsanız, lacivert alan sınırlı, daha az. Avrupa yakası depremden daha fazla etkilenecektir şiddeti açısından. Asya yakası nispeten daha az etkilenecektir.
Özet olarak, Avrupa yakası her yönüyle Asya yakasından daha fazla etkilenecektir, depremin şiddeti orada daha fazla olacaktır. zeminin yapısı orada daha kötüdür. Asya daha iyi zemin açısından ama sahil bölgesinde iki kıta arasında çok bir ayrım söz konusu değildir.” diye konuştu.
“İSTANBUL’DA MİNİMUM 98 BİN BİNA YERLE BİR OLACAK”
Görür, ”Mal kaybında, 37 bin 984 bina yıkılmış 11 ilde. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin çalışmasına göre, İstanbul’da yerle bir olacağı düşünülen bina sayısın minimum 98 bindir. Bu da İstanbul’da yapı stokunun özelliğinden ve yoğunluğundan kaynaklıdır. Yüzde 60’ı gecekondu mantalitesiyle yapılmıştır, iyi malzeme kullanılmamıştır, malzemeden yasadışı olarak çalma çırpma yoluyla dayanıksız yapı stoğu ortaya çıkmıştır.
İstanbul’da bu depremin diğer önemli sonuçlarından biri de ekosistem ve çevre kirliliğidir. Bununla baş etmek için daha şimdiden çok yoğun hazırlanmak lazım. 100 milyon ton atık, bugünkü deprem bölgesinden çıktı. Bu molozu bertaraf edemedik, kentlere yakın yerlere yığdık, gömdük, güya hallettik!
Moloz gömüldüğünde içindeki bileşenler, asbest de dahil fizikokimyasal biyolojik olaylar bu bölgedeki bütün istenmeyen zehirli kanserojen maddeler toprağa sızar ve akarsular vs. üzerinden besin zinciri üzerinden vatandaşın masasına gelir.
Depremin öldürmediği insanlar, bu sebepten etkilenecektir. İstanbulda değil 100 milyon ton çok daha fazla çıkacak. İstanbul’da yetkililer çıkacak molozu nasıl bertaraf edeceklerini asla bilmiyorlar. 100’lerce milyon ton malzemeyi siz istanbulda uluslararası yöntemler dışında bertaraf ederseniz oluşturacağınız çevre kirliliği + Marmara, bizim bu bölgede yaşamızı zorlaştıracaktır.” dedi.
